Uroczystości odbyły w katedrze wawelskiej w dniu 28października br. pod przewodnictwem ks. arcybiskupa Marka Jędraszewskiego, który na wstępie powiedział, że bulla Piusa XI „Vixdum Poloniae Unitas” z 28 października 1925 roku wprowadziła w Krakowie „radykalne zmiany”. – Biskup krakowski Adam Stefan Sapieha został arcybiskupem. Biskupstwo krakowskie arcybiskupstwem. Z kolei arcybiskupstwo krakowskie metropolią z następującymi diecezjami sufraganiami: diecezją tarnowską, kielecką, diecezją częstochowską i katowicką.
Na początku uroczystości rocznicowych gości zgromadzonych w katedrze na Wawelu powitał jej proboszcz, ks. Paweł Baran.
Historię Metropolii Krakowskiej przybliżył ks. Mieszko Ćwiertnia. Zauważył, że po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku nie tylko państwo stanęło w obliczu wyzwania skonsolidowania administracji, która dotychczas funkcjonowała w różny sposób w zależności od terenu danego zaboru, ale także Kościół, który musiał zreorganizować funkcjonowanie kościołów lokalnych. Przypomniał, że pierwszym, który w ówczesnym polskim episkopacie wysunął postulat utworzenia metropolii w Krakowie był biskup tarnowski, Leon Wałęga. Postulował, by Krakowowi przydzielić sufraganie biskupie w Tarnowie i Kielcach (ewentualnie w Cieszynie). U podstaw tego wniosku leżały względy natury duszpasterskiej i geograficznej. Propozycja została uwzględniona w pierwszym konkordacie, regulującym całokształt spraw dotyczących wzajemnych relacji państwa polskiego i Kościoła katolickiego, który został zawarty w II Rzeczpospolitej 10 lutego 1925 roku, a wszedł w życie 2 sierpnia tegoż roku. Utworzenia metropolii dokonał papież Pius XI bullą „Vixdum Poloniae Unitas” z dnia 28 października 1925 roku z 4 diecezjami sufragalnymi: kielecką, tarnowską, katowicką i częstochowską. 14 grudnia 1925 roku Pius XI zamianował pierwszego metropolitę nowej krakowskiej prowincji kościelnej, którym został dotychczasowy ordynariusz krakowski, bp Adam Stefan książę Sapieha, a 17 stycznia 1926 roku odbył się w katedrze wawelskiej uroczysty ingres metropolity. Informacjom historycznym towarzyszyła muzyczna ilustracja przygotowana przez zespół stworzony z instrumentów dawnych Collegium Clara Tumba. Mszę świętą dziękczynną sprawował ks. arcybiskup Marek Jędraszewski wraz kardynałem- Stanisławm Dziwiszem i arcybiskupami, biskupami i księżmi archidiecezji krakowskiej.
W wygłoszonej homilii ks. arcybiskup Marek Jędraszewski, zwrócił uwagę, że powołanie grona Apostołów poprzedziła całonocna modlitwa Jezusa. Zaznaczył, że liczba „12” symbolizuje „nowy Izrael” i ma charakter kosmiczny wskazujący na powszechność nowego ludu Bożego. Metropolita krakowski wyliczył, za św. Markiem, trzy cele, dla których Pan Jezus wybrał Apostołów: aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki, by mieli władzę wypędzać złe duchy. – Chrześcijanin niekiedy czuje się słaby, a jego wiara może wydawać się śmieszna, bezsensowna i bezradna wobec potęg świata, z którymi się spotyka na co dzień. A tymczasem, kiedy jest zanurzony we wspólnotę Kościoła, we wspólnotę ciała Chrystusowego, dana jest mu zbroja Boża, dzięki której może przeciwstawiać się potęgom tego świata, zwierzchnościom, władzom, pierwiastkom duchowym zła. Może się przeciwstawiać i je pokonywać – mówił arcybiskup, nawiązując do nauczania św. Pawła. Dodał także, że Apostołowie są fundamentem jedności Kościoła. Metropolita krakowski przypomniał, że 28 października Kościół czci świętych Apostołów Szymona i Judę Tadeusza. Zauważył, że w tradycji św. Juda Tadeusz uważany jest za patrona spraw beznadziejnych. – Na pewno dla wielu Polaków żyjących w czasach zaborów, w czasach mroku i beznadziei, właśnie on, Juda Tadeusz, był szczególną ostoją i orędownikiem w błaganiach o powrót Rzeczypospolitej i zajęcie przez nią należnego jej miejsca pośród innych narodów i państw Europy – mówił abp Marek Jędraszewski, zauważając, że właśnie w święto Apostołów Szymona Gorliwego i Judy Tadeusza, w środę 28 października 1925 roku, dokładnie 100 lat temu, Pius XI ogłosił bullę „Vixdum Poloniae Unitas”. Metropolita podkreślił aktywną rolę Stolicy Apostolskiej w „uporządkowaniu” spraw religijnych po „zmartwychwstaniu Polski” po 123 latach rozbiorów.
Arcybiskup zwrócił uwagę, że inspiracje dla papieskiej bulli można znaleźć w preambule do pierwszej konstytucji II Rzeczypospolitej z 17 marca 1921 roku. Tamta ustawa zasadnicza zapowiadała, że „stosunek państwa do Kościoła będzie określony na podstawie układu ze Stolicą Apostolską”. Konkordat z 10 lutego 1925 roku utorował drogę do bulli „Vixdum Poloniae Unitas”. Abp Marek Jędraszewski zaznaczył, że papieski dokument wprowadził w Krakowie „radykalne zmiany”, bo stolica biskupia pod Wawelem istniała już od 925 lat. – Biskup krakowski Adam Stefan Sapieha został arcybiskupem. Biskupstwo krakowskie arcybiskupstwem. Z kolei arcybiskupstwo krakowskie metropolią z następującymi diecezjami sufragalnymi: diecezją tarnowską, kielecką, diecezją częstochowską i katowicką – mówił metropolita, zauważając, że nowy porządek w strukturze Kościoła w Polsce został brutalnie przerwany najpierw przez II wojnę światową, a później przez rządy komunistyczne w Polsce. Sytuacja została uporządkowana dopiero po kolejnych dziesięcioleciach – nowy konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską został podpisany 28 lipca 1993 roku, ale musiał czekać aż prawie pięć lat na ratyfikację, która nastąpiła 25 kwietnia 1998 roku. 25 marca 1992 roku Jan Paweł II ogłosił bullę „Totus Tuus Poloniae populus”, która określiła na nowo strukturę Kościoła katolickiego w Polsce.
Arcybiskup Marek Jędraszewski na koniec zauważył, że 100-lecie Metropolii Krakowskiej jest okazją do modlitwy za arcybiskupów metropolitów – kardynała Adama Stefana Sapiehę, arcybiskupa. Eugeniusza Baziaka, kardynała Franciszka Macharskiego i kardynała Stanisława Dziwisza oraz do św. Jana Pawła II, który jako kardynał Karol Wojtyła był metropolitą krakowskim w latach 1964-1978, a także do modlitwy za wszystkich zmarłych i żyjących biskupów Metropolii Krakowskiej w jej poprzednim, ale także aktualnym kształcie, za kapłanów, za osoby życia konsekrowanego, za wszystkich wiernych świeckich.
W uroczystościach w katedrze wawelskiej wzięli udział: kardynał, arcybiskupi, biskupi z Archidiecezji Krakowskiej i diecezji tworzących Metropolię Krakowską na dzień dzisiejszy. Były metropolita krakowski senior- kardynał Stanisław Dziwisz, metropolita częstochowski,- arcybiskup Wacław Depo, metropolita katowicki- arcybiskup Andrzej Przybylski, biskup tarnowski- Andrzej Jeż, biskup bielsko- żywiecki- Roman Pindel, biskup kielecki- Jan Piotrowski, a także biskupi pomocniczy archidiecezji krakowskiej. – biskup Leszek Leszkiewicz, biskup Marek Szkudło, biskup Adam Wodarczyk, biskup Grzegorz Olszowski, biskup Marian Florczyk, biskup Andrzej Kaleta, biskup Jan Zając, biskup Damian Muskus OFM, biskup Robert Chrząszcz oraz biskup Janusz Mastalski. Obecnie Metropolia krakowska obejmuje: archidiecezję krakowską, diecezję bielsko- żywiecką, kielecką i tarnowską.
Biuro Prasowe Archidiecezji Krakowskiej
opracował: ms
