W 6 września br. w kościele Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Polance Wielkiej wierni przeżywali jubileusz 700-lecia istnienia swej parafii św. Mikołaja. Centralnym punktem uroczystości była Msza św. pod przewodnictwem ks. biskupa Romana Pindla, który koncelebrował Eucharystię w otoczeniu licznych kapłanów, m. in. ks. prałatem Tadeuszem Porzyckim, przez 40 lat związanego z parafią i proboszczem parafii ks. Mieczysławem Pielą.
Homilię wygłosił ks. biskup Roman, który zwracając się do wiernych m. in.:
„Gromadzimy się w Kościele pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, który aktualnie jest świątynią czynną parafii w Polance Wielkiej. Stoi też świątynia drewniana, w której kilka wieków modlono się, odprawiano Msze, głoszono kazania i udzielano sakramentów. Dziś chcemy dziękować Bogu za całe dzieje tej parafii, która na pewno istniała już przed siedmiuset laty, a nawet płaciła świętopietrze, czyli roczną ofiarę na papieża, wspieranie misji i ubogich. Potwierdzenie tej ofiary w Rzymie stanowi często najstarszy zapis nazwy parafii czy miejscowości.
Możemy być dumni, że już tak dawno w niewielkiej wsi o nazwie Polanka utworzono parafię. Wtedy stała się jedną z 200 parafii rozległej diecezji krakowskiej, sięgającej na wschód do Litwy i dzisiejszej Białorusi. Mniej więcej w tym samym czasie powstawały także inne parafie w miejscowościach takich jak Poręba, Grojec, Osiek, Kęty, Witkowice, Dankowice, Pisarzowice, Stara Wieś czy Wilamowice. W rozległej zaś Żywiecczyźnie istniała tylko parafia w Żywcu, a w stronę granicy z Węgrami rozciągały się lasy. Od parafii powstałych w pobliżu Polanki wcześniejsza była tylko w Oświęcimiu, w stolicy kasztelanii od XII wieku, zaś od roku 1315 – Księstwa Oświęcimskiego. Dziś usłyszeliśmy słowa św. Pawła z Listu do Kolosan (Kol 1,21-23). Ten oraz List do Filemona podają sporo informacji o początkach parafii w Kolosach w połowie I wieku po Chrystusie. Z tego miasta znajdującego się dziś na terenie Turcji pozostały tylko ruiny, chrześcijan także już nie ma, ale dwa listy św. Pawła pozwalają poznać początki parafii założonej przed niemal dwoma tysiącami lat.
Założycielem Kościoła w Kolosach musiał być Epafras, współpracownik Pawła, posłany przez niego z Efezu, by z mandatu Apostoła głosił ewangelię i zdał sprawę z postępów z rozwoju wiary i życia chrześcijańskiego pierwszych parafian w Kolosach (1, 7-8).
Biskup krakowski, a później bielsko- żywiecki posyłają proboszcza do Polanki, a także domagają się by zdawał sprawę ze stanu parafii i życia religijnego powierzonych mu wiernych. Temu służą wizytacje kanoniczne dokonywane przez biskupa lub delegowanych wizytatorów mniej więcej co pięć lat. Pierwszy proboszcz w Kolosach zna także sytuacje w Laodycei i w Hierapolis, co wskazuje na to, że Paweł mógł go posyłać do różnych miejscowości, by głosił ewangelię i zakładał pierwsze wspólnoty wierzących. Później zaś pozostawał przy Pawle, zatroskany o Kościoły, które pozostawił pieczy innych pasterzy.
Podobnie jak w pięćdziesiątych latach pierwszego wieku na terenach dzisiejszej Turcji tak i przed siedmiuset laty w okolicach Oświęcimia powstają nowe parafie, które pozostając w łączności ze sobą tworzą razem ogromny dekanat oświęcimski. Parafia w Polance trwa i rozwija się dzięki wierze kolejnych jej członków, o którą zabiega kapłan mający udział w jedynym kapłaństwie Jezusa Chrystusa. Wyświęcony i posłany przez biskupa krakowskiego, od 1992 zaś bielsko- żywieckiego, winien nauczać i udzielać sakramentów, gotowy pomagać w rozstrzyganiu trudnych spraw sumienia i publicznych dylematów. Chcemy pozostać w tej samej wierze i postępować według nauki Chrystusa. W rodzinach przekazujemy wiarę, przynosimy dzieci do chrztu, modlimy się z nimi i dajemy im przykład postępowania. W domu przekazujemy pierwsze prawdy wiary, ale także prowadzimy do kościoła i posyłamy na religię. Wciąż sami walczymy z odruchami pogaństwa i przebaczamy oraz prosimy o przebaczenie. Pragniemy żyć według Bożego zamiaru, żyjąc w małżeństwie i w wierności małżeńskiej. Zmierzamy do tego, aby życie przeżyć dobrze, oczekując Bożego miłosierdzia i zbawienia. Niech świadomość tego, że wiara trwa na tym miejscu od 700 lat umacnia nas w naszej wierze i wierności temu wielkiemu dziedzictwu.
Po Eucharystii uczestnicy jubileuszu przeszli, w procesji do zabytkowej, drewnianej świątyni św. Mikołaja, w której przez wieki tętniło życie religijne Polanki. W pobliskim amfiteatrze odbyła się część oficjalna. Tu też mieszkańcy i goście świętowali jubileusz. Program artystyczny wypełniły występy lokalnych grup i zespołów. Dodatkowym punktem programu była promocja książki „Wspomnienia z dawnych lat księdza emeryta rodem z Filkówki w Barwałdzie Średnim”, przygotowanej przez ks. prałata Tadeusza Porzyckiego, wieloletniego proboszcza parafii, który posługiwał w Polance przed przejściem na emeryturę.
Parafia św. Mikołaja w Polance Wielkiej, po raz pierwszy pojawia się w dokumentach historycznych około roku 1325, kiedy to w dokumentach papieskich jest obecna wzmianka o tym, że parafia św. Mikołaja opłaca świętopietrze. Natomiast pierwszy przekaz historyczny dotyczący kościoła w Polance Wielkiej to wiadomość, że około roku 1560 dziedzic Polanki Wielkiej Krzysztof Myszkowski odebrał parafialną świątynię katolikom i przekazał ją arianom. Katolicy odzyskali ją w 1598 roku. Najstarszy dokument znajdujący się w aktach parafialnych pochodzi z 1529 roku i dotyczy objęcia probostwa w Polance Wielkiej przez ks. Leonarda Myszkowskiego. Kościół św. Mikołaja w Polance Wielkiej to kościół drewniany, jego nawa została zbudowana już na początku XVI wieku. Przy prezbiterium znajduje się fragment murowanej ściany, która jest pozostałością po dawnej zakrystii pełniącej rolę kaplicy. Ołtarz główny i dwa ołtarze boczne są wykonane w stylu rokoko. W roku 1613 do drewnianego kościoła dobudowano wieżę, w której zawieszony był dzwon z 1413 roku, z gotyckim napisem „Post Festum Corporis Christi A.D. 1413”. Kościół na przestrzeni wieków był wielokrotnie odnawiany i konserwowany. W roku 1735 za proboszcza Sebastiana Żurkowskiego ufundowano organy wykonane przez Wawrzyńca Harbutowskiego z Kęt. W roku 1880 parafia w Polance Wielkiej przeszła z diecezji tarnowskiej do diecezji krakowskiej, na terenie której znajdowała się aż do 1992 roku. Przed pierwszą wojną światową kiedy proboszczem parafii był ks. Izydor Steczko, po raz pierwszy pojawiły się plany budowy nowej, murowanej świątyni parafialnej. Do budowy jednak nie doszło z powodu sprzeciwu ówczesnych właścicieli terenu. Za zebrane pieniądze wybudowano w latach 1901-1903 murowaną plebanię i budynki gospodarcze. Kolejną próbę budowy murowanego kościoła podjął ksiądz proboszcz Stanisław Scholtz, ale jego plany zniweczył wybuch II wojny światowej. W roku 1958 ufundowano dwa nowe dzwony: średni o wadze 190 kg i mały ważący 96 kg dostrojone do zabytkowego dzwonu z 1413 roku o wadze 720 kg. Kościół św. Mikołaja przetrwał aż do czasów współczesnych jako jedna z perełek drewnianej architektury sakralnej w Małopolsce. Użytkowany był aż do roku 1992, kiedy to życie parafialne przeniosło się do nowej świątyni pod wezwaniem Narodzenia NMP. Wtedy też wszystkie ważniejsze zabytkowe ruchomości przeniesiono do nowej świątyni parafialnej. 26 października 1999 roku od parafii św. Mikołaja oddzieliła się parafia pod wezwaniem Niepokalanego Serca NMP przy kaplicy pod tym samym wezwaniem w Polance Górnej.
tekst; ms, foto: Robert Karp
