W 80 rocznicę tragedii mieszkańców przysiółka Czanieckich podczas II wojny światowej, dokonanej przez niemieckiego okupanta, w Rycerce Górnej odbyła się 15 czerwca 2025 r. wielka uroczystość upamiętniająca to wydarzenie.
Zorganizowana została przez tutejszą parafię pw. MB Nieustającej Pomocy, mieszkańców Rycerki Górnej, władze lokalne, Instytut Pamięci Narodowej, duchowieństwo, samorządowców, uczniów, harcerzy, oddział Wojska Polskiego.
Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą w kościele parafialnym w Rycerce Górnej pod przewodnictwem ks. Grzegorza Gruszeckiego – proboszcza konkatedry w Żywcu – przedstawiciela diecezji bielsko-żywieckiej. W koncelebrze uczestniczyli także ks. Krzysztof Sordyl – proboszcz parafii w Rycerce Górnej, ks. Stanisław Budziak, ks. Tadeusz Cader, ks. Jan Franc i ks. Jarosław Bielesz. Modlono się w intencji pomordowanych ofiar zbrodni niemieckiej:
z rodziny Płoskonków – za ojca Antoniego i matkę Wiktorię oraz ich córki Helenę i Mariannę; z rodziny Szczotków – za ojca Karola, matkę Julię i syna Antoniego; z rodziny Słowiaków – za ojca Franciszka; z rodziny Biernatów – za matkę Karolinę; z rodziny Czanieckich – za matkę Karolinę Zeman.
W modlitwie eucharystycznej uczestniczyli członkowie rodzin pomordowanych, w tym potomkowie Franciszki Stańco i Karoliny Zeman, senator Andrzej Kalata, przedstawiciele władz samorządowych: starosta żywiecki Adrian Midor, radny wojewódzki Stanisław Baczyński, radni powiatowi, wójt gminy Rajcza Dariusz Płoskonka, przewodniczący Rady Gminy Kazimierz Fujak, przedstawicielka IPN z Katowic Anna Binek-Zajda, pododdziały Wojska Polskiego i Straży Granicznej, Kompania honorowa 18. Bielskiego Batalionu Powietrzno-Desantowego pod dowództwem porucznika Karola Lacha, podpułkownik Paweł Zoń, komendant placówki Straży Granicznej w Bielsku-Białej, harcerze z XXII Drużyny Harcerskiej „Ignis”, uczniowie Szkoły Podstawowej w Rycerce Górnej, delegacje lokalnych instytucji, stowarzyszeń i organizacji społecznych.
Po zakończeniu Mszy Św. uczestnicy w utworzonym pochodzie udali się w kierunku placu Czanieckich, gdzie odbyło się odsłonięcie i poświęcenie pomnika pomordowanych w tym przysiółku.
Twórcą pomnika jest Władysław Zoń – miejscowy artysta, a w jego budowę zaangażowani byli liczni mieszkańcy Rycerki Górnej i okolic. Tablicę pamiątkową na pomniku ufundował Oddział IPN w Katowicach. To trwała i ważna pamiątka dla obecnych i przyszłych pokoleń.
Zebranych przy pomniku uczestników przywitał ks. Krzysztof Sordyl – proboszcz parafii MB Nieustającej Pomocy w Rycerce Górnej .
A historię sprzed 80 lat opowiedziała Anna Bednarz prowadząca uroczystość, mieszkanka Rycerki Górnej. Zaakcentowała szczególnie to, że wydarzenia sprzed 80 lat są zapisane w sercach naszych mieszkańców. Dziś pragniemy nie tylko upamiętnić tragicznie zmarłych, ale także pokazać, że pamięć o nich jest wciąż żywa, i jest lekcją historii dla każdego pokolenia, o tym co może zrobić człowiek człowiekowi. Omawiając tragiczne wydarzenia jakie miały miejsce 7 kwietnia 1945 r., gdy niemieccy żołnierze zamordowali 10 mieszkańców przysiółka Czanieckich i spalili dwadzieścia dwa zabudowań gospodarczych, jako odwet za pomoc tutejszym partyzantom, podkreśliła, że każda wojna to czas okrucieństwa i pogardy dla ludzkiego życia.
W dalszej części uroczystości, po licznych wystąpieniach gości, Apel Poległych odczytał porucznik Karol Tatoń: „Stajemy dziś do uroczystego Apelu Pamięci przed pomnikiem upamiętniającym pomordowanych 7 kwietnia 1945 roku mieszkańców placu Czanieckich w Rycerce Górnej. Pochylmy głowy w zadumie i skupieniu, aby oddać hołd i szacunek dla pomordowanych mieszkańców Rycerki Górnej, aby zwrócić się do tych, którzy ofiarą swego życia poświadczyli „Jeszcze Polska nie zginęła”. Kończąc zawołał: „Cześć ich pamięci”. Następnie kompania honorowa 18 Bielskiego Batalionu Powietrzno-Desantowego oddała salwę honorową.
Uroczystość uświetniła młodzież szkolna Szkoły Podstawowej im. Karola Wojtyły w Rycerce Górnej, recytując patriotyczne wiersze Karola Wojtyły, Marii Konopnickiej, Tadeusza Różewicza oraz śpiewając patriotyczne pieśni m.in. „Rotę”, „Wojenko, wojenko cóżeś ty za pani”, „Rozkwitały pęki białych róż”, „Przybyli ułani pod okienko”, „Pierwsza brygada”. Było to piękne poetyckie i muzyczne świadectwo pamięci.
Uroczystość zakończyła się poczęstunkiem, smakowitymi lokalnymi przekąskami, przy specjalnie na tę okazję przygotowanych stołach, z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich w Rycerce Górnej.
A uczniowie tak wypowiedzieli się podczas uroczystości:
„Ojczyzna to całe duchowe dziedzictwo narodu; jego kultura język, praca, nauka, wychowanie w duchu prawdy i miłości. Pragniemy aby pamięć o mieszkańcach placu Czanieckich, których ziemskie życie zostało brutalnie przerwane, była nadal żywa. Bo pamięć tworzy tożsamość.
My młodzi Polacy pragniemy żyć w wolnej, suwerennej i bezpiecznej Ojczyźnie . Chcemy rozwijać swoje pasje i zainteresowania, realizować swoje plany osobiste i zawodowe.
Tak nam dopomóż Bóg!”
Więcej zdjęć oprócz galerii na portalu GC można zobaczyć (kliknij) link:
https://drive.google.com/drive/folders/1BAOH8AD7jDk-ddYpcImi9Znu_nMDu_un?usp=sharing
Tekst i fotografie: Urszula i Andrzej Omylińscy
