W czwartek 10 kwietnia 2025 roku o godzinie 16:00, w Sali Konferencyjnej Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie odbyło się wydarzenie wyjątkowe. W ramach cyklu wykładów Cieszyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, prof. dr hab. Hubert Miśka wygłosił prelekcję zatytułowaną „Ten się w Europie nie zmieścił. Jan Sztwiertnia (1911–1940), zapomniany śląski kompozytor”. Spotkanie zgromadziło nie tylko słuchaczy uniwersytetu, ale i miłośników historii muzyki oraz kultury regionu.
Sztwiertnia – talent przerwany wojną
Jan Sztwiertnia, urodzony w 1911 roku w Ustroniu, był postacią, która mimo ogromnego talentu i obiecującej drogi twórczej, została niemal całkowicie zapomniana – głównie za sprawą tragicznych okoliczności historycznych. Jego życie i działalność przerwała II wojna światowa. Zmarł młodo, mając zaledwie 29 lat, jako więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Gusen – podobozie Mauthausen.
Choć jego dorobek kompozytorski nie był liczny, to zawierał dzieła o dużej wartości artystycznej. Pisał zarówno utwory chóralne, jak i instrumentalne, a w swojej muzyce często czerpał z tradycji ludowej Śląska Cieszyńskiego. Jego twórczość wykazywała cechy modernistyczne, przy jednoczesnym głębokim zakorzenieniu w muzyce regionu.
Podczas wykładu prof. Miśka nie tylko przedstawił sylwetkę kompozytora, ale również przybliżył tło historyczne jego działalności.
Sztwiertnia to postać szczególnie ważna dla lokalnej tożsamości kulturowej. Jego życiorys jest dowodem na to, jak wiele region Śląska Cieszyńskiego wnosił i nadal wnosi do polskiej kultury – mimo że wiele z tych wkładów bywa niezauważanych w szerszej, ogólnopolskiej czy europejskiej perspektywie.
Wykład profesora Miśki był zatem nie tylko hołdem dla zapomnianego twórcy, ale i apelem o pamięć – o tych, którzy mimo ogromnego talentu zostali wymazani przez historię.
Foto: MJ
