Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej zorganizowała 13 marca br. kolejną, ciekawą konferencję dla miłośników historii Bielska-Białej.
Druga konferencja z cyklu „Cmentarz w Białej żyje w naszej pamięci” zgromadziła liczną grupę, zainteresowanych tą tematyką.
Współorganizatorem wydarzenia była Fundacja Cmentarz w Białej z udziałem ks. Tomasza Sroki – wikariusza parafii Opatrzności Bożej w Bielsku-Białej, i jego uczniów z Zespołu Szkół Ekonomicznych Michała Salepy i Pawła Morawskiego – twórców logo Fundacji.
Pasjonaci historii Bielska-Białej mieli okazję poznać dzieje cmentarza w Białej, które zaprezentowali: ks. Tomasz Sroka, Marta Dąbrowska – historyk sztuki, pracownik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach – Delegatura w Bielsku-Białej, oraz Piotr Kenig – kierownik Starej Fabryki oddziału Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej.
Gości przedstawiła dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej Anna Niemiec – Warzecha.
Rozpoczynając swoją wypowiedź na temat „Metafizyka cmentarza – między bytem, a niebytem” ks. Tomasz stwierdził: „Cmentarz to przestrzeń, w której splatają się dwa porządki istnienia: świat życia i świat śmierci. Jest miejscem fizycznym, ale także symbolicznym. Na jego obszarze materia i duchowość krzyżują się tworząc specyficzną metafizykę pamięci, przemijania i transcendencji.
Każdy nagrobek jest śladem po czyimś życiu, znakiem, że kiedyś ktoś był, ktoś kochał, myślał i czuł. Pamięć jednak podlega erozji. Kamienie się kruszą, groby znikają. To bolesna metafora nietrwałości”.
Tę nietrwałość uczestnicy mogli zobaczyć na wyświetlanych zdjęciach przez Martę Dąbrowską – kolejnego prelegenta konferencji. Przedstawiła ona m.in piękno architektury cmentarza w Białej, ale też przykre historie nagrobków źle potraktowanych, nie szanowanych, nie odnawianych. Zademonstrowała różne formy nagrobków, ukształtowane z różnych kamieni i w różnych kolorach, starsze i obecnie stawiane, nawiązujące do sztuki romantycznej, gotyckiej. Dawniejsze nagrobki były wąskie, wysokie, a obecne są szerokie. Często są pięknie ozdabiane, na nich są zdjęcia. Obecnie spotykamy często nagrobki zespołowe, z współczesnymi elementami ozdobnymi. Na cmentarzu w Białej zachowały się krużganki oddzielające część starszą od nowszej. Jest Aleja Zasłużonych z ciekawymi elementami architektury symbolizującej przejście ze świata realnego do wiecznego. Prelegentka demonstrując zdjęcia i opisując piękne nagrobki zachęcała do spacerów i refleksji nad głęboką metafizyką cmentarza.
Kolejny prelegent – Piotr Kenig relacjonując temat: „Śladami rodziny św. Jana Pawła II po Bielsku-Białej” przedstawił też zdjęcie grobu dziadków św. Jana Pawła II znajdującego się na cmentarzu w Białej.
Kontynuując swoją wypowiedź opisał związki Karola Wojtyły – późniejszego papieża św. Jana Pawła II z Bielskiem-Białą. W naszym mieście przyszedł na świat ojciec papieża – Karol Wojtyła w 1879 r., ale także Jego babki: Anna Maria z Przeczków – Wojtyłowa w 1853 r., oraz Maria Anna z Scholzów – Kaczorowska w 1854 r.
Karol Wojtyła – późniejszy papież, urodził się w Wadowicach w 1920 r., ale Jego siostra Olga urodziła się w Białej, niestety zmarła po porodzie. Natomiast brat Karola Wojtyły pracował w Miejskim Szpitalu w Bielsku. Tutaj również zmarł w 1932 r. Natomiast Stefania Wojtyła – ciotka Edmunda i Karola uczyła w szkole powszechnej na Leszczynach i w Lipniku.
Te związki św. Jana Pawła II z naszym miastem Urząd Miejski w Bielsku-Białej utrwalił poprzez opracowanie szlaku historycznego, pokazującego miejsca ważne dla Jego rodziny. Szlak ten przygotował, relacjonujący te informacje na konferencji w PBW Piotr Kenig. Związki rodziny Karola Wojtyły z Bielskiem i Białą opisane są też w czasopiśmie „Relacje i interpretacje” nr 2 (34) z 2014 r. Prelegent zachęcił zebranych do zwiedzania tych miejsc. Oczekiwane jest również materialne wykonanie tego szlaku w naszym mieście, obiecywane przez władze miasta.
Konferencja na temat „Cmentarz w Białej żyje w naszej pamięci” cieszyła się dużym zainteresowaniem. Jeszcze długo po jej zakończeniu dopytywano się prelegentów o różne szczegóły.
Zachęcamy organizatorów do kontynuacji i rozszerzenia tematu na kolejnych spotkaniach.
Tekst i fotografie: Urszula i Andrzej Omylińscy
