W kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Bystrej Śląskiej 21 stycznia br. odbył się już VII Międzynarodowy Konkurs Kolęd i Pastorałek.
W atmosferze obecnie przeżywanego okresu Bożego Narodzenia, przy wspaniałych z tej okazji dekoracjach, świątynia wypełniła się miłośnikami tego wielokulturowego spotkania, aby razem wysłuchać różnorodnych, niezwykłych aranżacji kolęd, pastorałek, regionalnych utworów muzycznych w interpretacji dużej grupy instrumentalistów, chórzystów i solistów krajów europejskich. W wydarzeniu tym wzięły udział zespoły ze Słowenii, Ukrainy, Czech, Węgier i Polski.
Była to okazja, aby poznać jak w innych regionach i państwach są przedstawiane bożonarodzeniowe obrzędy, tradycje kolędnicze, sposoby oddawania hołdu narodzonemu Jezusowi, ukazując zebranym swoje dziedzictwo kulturowe i wiarę.
Pomysłodawczynią tego wydarzenia jest Agnieszka Rusin – kierownik Zespołu Pieśni i Tańca „Ziemia Beskidzka” z Mesznej, która poprowadziła konkurs wraz z Michałem Tórzem.
Organizatorami VII edycji konkursu byli: Stowarzyszenie Kulturalne Miłośników Beskidzkiej Ziemi, Zespól Pieśni i Tańca „Ziemia Beskidzka”, Gmina Wilkowice, Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej oraz firma „Aureus” z Wilkowic.
W gościnnych murach kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Bystrej Śląskiej, gdzie konkursy odbywają się już od siedmiu lat, wszystkich uczestników, gości, parafian, przywitał serdecznie proboszcz parafii ks. Aleksander Jasiński. Wśród gości byli radni Powiatu Bielskiego: Adam Caputa i Ryszard Rączka, zastępca wójta Gminy Wilkowice Sławomir Filapek.
Konkurs odbył się pod honorowym patronatem starosty Powiatu Bielskiego Andrzeja Płonki, wójta Gminy Wilkowice Macieja Mrówki, a patronat medialny objęły m.in: Kronika Beskidzka, Radio Bielsko i portal „Gwiazdka Cieszyńska”.
To międzynarodowe kolędowanie zostało ocenione przez muzyków: Teresę Kłaptocz-Chrapek, Annę Bożek-Kiełbas oraz zastępcę wójta Gminy Wilkowice Sławomira Filapka.
Zespoły biorące udział w konkursie zostały nagrodzone w różnych kategoriach.
Za – popularyzowanie tradycji ludowej – nagrodzony został zespół „Śleboda” – działający przy Związku Podhalan Oddział Podczerwone – Koniówka. Od ponad 20 lat zrzesza dzieci i młodzież
z obu miejscowości na Podhalu. Uczą się śpiewu góralskiego, tańca, gry na skrzypcach i basach. Członkowie zespołu są zainteresowani kulturą góralską, ćwiczą gwarę, którą wykorzystują podczas różnych występów i konkursów. Dzięki zespołowi integrują się też mieszkańcy oby wiosek i licznie przybywają na występy dzieci. Instruktorami śpiewu i tańca są: Dorota Wieszczeczyńska i Krzysztof Długopolski, a nauki gry na skrzypcach i basach udziela Dawid Motor- Grelok.
Za – kompozycję programu scenicznego – nagrodzony został zespół z Ukrainy. To chór działający przy parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Swalawie. Liczy 30 osób. Śpiewają na różnych uroczystościach w kilku językach: ukraińskim, węgierskim, angielskim, niemieckim i polskim. Przyjechali na zaproszenie ks. Aleksandra Jasińskiego – proboszcza parafii w Bystrej Śląskiej.
Za – dobór repertuaru – nagrodzony został zespół „Kozianie” z Kóz, który powstał w 1984 r zrzeszając w swoich szeregach ówczesną młodzież. Dzięki niej zakupiono stroje krakowskie i góralskie i takimi dwiema prezentacjami popisywali się podczas różnych imprez i przeglądów artystycznych. Zespół przerwał na 10 lat swoją działalność, aby potem znów się zorganizować i to już ze swoimi dziećmi. Obecnie zespół do prezentacji krakowskich i góralskich dodał część typową dla miejscowości i regionu Kozy. Kierownikiem zespołu jest Jerzy Jurzak, choreografem Krystyna Mirocha, a kierownikiem muzycznym Tadeusz Martyniak.
Za wyraz artystyczny prezentacji – nagrodzony został zespół ze Słowenii „Kranjski Furmani”, to Akademicka folklorna skupina Ozara Kranj. Zaprezentowali tradycję kolędowania bożonarodzeniowego i noworocznego przez ich zespół w kraju i okolicach, który działa już ponad 30 lat. Ludowym widowiskom towarzyszyły okazjonalne grzechotki, za pomocą których, zgodnie z tradycją, wypędzane jest całe zło nagromadzone w starym roku, aby w Nowym Roku było więcej miejsca na dobro. Wśród instrumentów muzycznych były też grzechotki, bęben „diabelski” jako pozostałość po orkiestrze janczarskiej z czasów najazdów tureckich. Kolędnikom towarzyszył kosz, do którego ludzie dawniej składali dary, których często brakowało. W programie kolędników były wyśpiewane, w oprawie muzycznej różnych instrumentów, życzenia szczęśliwego Nowego Roku przy głośnym hałasie instrumentów ludowych.
Za – propagowanie wartości kulturowych – nagrodzony został zespół „Dolina Mszanki”, który powstał przy Gimnazjum nr 4 im. ks. prof. Józefa Tischnera w Mszanie Górnej. Do końca roku szkolnego wraz z opiekunem Elżbietą Wojsław, systematycznie pracowało 40 uczniów i absolwentów szkoły. Dzięki wytężonej pracy grupa przygotowała program poświęcony patronowi gimnazjum, który zaprezentowała 29.03.2007r. podczas Święta Szkoły. Od tej pory zespół występował wielokrotnie na terenie gminy, w województwach małopolskim i podkarpackim oraz w Chorwacji, na Ukrainie i na Węgrzech. 30.05.2008 r. zespół uzyskał osobowość prawną i od tego dnia działa jako stowarzyszenie. Nawiązuje międzynarodową współpracę z innymi zespołami działającymi w krajach Unii Europejskiej. W tej chwili cały zespół liczy 80 osób (młodzież z: gimnazjum, szkół ponadgimnazjalnych i dzieci ze szkół podstawowych) pracujących w 3 grupach: początkującej, średniej i zaawansowanej.
Za – wykorzystanie instrumentów ludowych – nagrodę uzyskała grupa „Két jó barát” z Węgier, która wywodzi się z istniejącego już kiedyś na Węgrzech zespołu ludowego, założonego przez Jadwigę Városi, dziś także występującą na tej scenie. Wystąpiły trzy rodziny mieszkające na Węgrzech, z których każda jest w jakiś sposób związana z polską kulturą. Rodzina Városi z Budapesztu i Piętka z Göd ma polskie korzenie, a członkowie rodzin Császár i Tóth-Knapecz z miejscowości Doba to tancerze i muzycy ludowi, których przyjaźń zrodziła się dzięki pasji do muzyki góralskiej i tańca ludowego.
W przygotowanym programie zaprezentowali węgierskie jasełka, a potem zabrzmiała znana polska kolęda w węgierskim tłumaczeniu. Zaśpiewali również kolędy węgierskie i góralskie, których motywy muzyczne są do siebie bardzo zbliżone. Tak jak kolorowy jest świat melodii kolęd narodów Europy, tak w tych piosenkach bożonarodzeniowych odnaleźć można było wiele cech wspólnych. To przykład, że muzyka, melodie czy tradycje mogą przekraczać granice i bariery językowe.
Za – wybitne walory muzyczne – nagrodę otrzymał chór żeński z Czech „ Žeský sboreček Koňadra”. Chór został założony we Vracovie jesienią 2014 roku. Obecnie należy do niego 11 kobiet, które wspólnie zajmują się adaptacją i interpretacją pieśni ludowych, zwłaszcza z regionu Slovácko na Morawach. Celem chóru jest nie tylko śpiewanie pieśni ludowych, ale także próba przywrócenia i zachowania czystości stroju ludowego.
Podczas swojego istnienia Chór Żeński Koňadra uczestniczył w wielu imprezach folklorystycznych i programach kulturalnych, nie tylko w okolicy, ale także w ważnych wydarzeniach kulturalnych – np. MFF Strážnice, Rok Słowacki w Kyjovie, Wieczór Galowy UNESCO w Reducie Brno, nagrał program „Na živú notečku” w Czeskim Radiu Brno i zaprezentował się na zagranicznym festiwalu w Bawarii (Niemcy).
Podczas występów chórowi towarzyszyła muzyka cymbałowa Friška z Kyjova z Davidem Vašulką. Dziewczęta z Koňadry lubią prezentować się nie tylko na scenie, ale także biorą udział w tradycyjnych zwyczajach – dożynkach, biesiadach, organizują koncerty adwentowe, przygotowują tradycyjne potrawy.
Nagrodę Grand Prix – uzyskał, poprzez wybór publiczności, zespół ze Słowenii „Krajski Furmani” za ich oryginalne i ciekawe interpretacje kolęd i jasełek wyśpiewanych w oprawie nietypowych instrumentów muzycznych. To bogate wydarzenie religijne zakończyło się wspólnym odśpiewaniem kolędy „Cicha noc”, przy przyciemnionych światłach w kościele, we wszystkich językach uczestniczących zespołów.
Kończąc wspólne kolędowanie organizatorzy podziękowali serdecznie występującym zespołom, gościom, parafianom, okolicznym mieszkańcom za udział w tym wydarzeniu i życzyli wszystkim szczęśliwego Nowego Roku wyrażając również życzenie na spotkanie w przyszłym roku.
Szczególne wyrazy uznania i podziękowania należą się również Agnieszce Rusin głównej organizatorce Międzynarodowego Konkursu „Beskidzka Bitwa na Kolędy”, który dzięki jej wielkiej wytrwałości i poświęceniu odbywa się kolejny raz, ukazując piękno tradycji i dziedzictwo kulturowe związane z Bożym Narodzeniem, kultywowane w różnych regionach Europy.
Tekst i fotografie: Urszula i Andrzej Omylińscy
